Pierwszy budynek Starej Rzeźni odzyskał dawny blask

Vastint Poland zakończył renowację pierwszego budynku kompleksu Stara Rzeźnia w Poznaniu. Dawny tzw. Południowy Budynek Mieszkalny został poddany gruntownej renowacji i jednocześnie przystosowany do nowych funkcji komercyjno-biurowych. Generalnym wykonawcą renowacji była firma ERBUD.

„Siedem lat przygotowań do rewitalizacji kompleksu wydaje się długim okresem, ale przy tak skomplikowanej materii zabytkowej nie powinno to nikogo dziwić. Bardzo pieczołowita i drobiazgowa renowacja pierwszego budynku stanowi doskonały sposób upamiętnienia 125-lecia Starej Rzeźni. A najlepsze jeszcze przed nami” – mówi Rafał Przybył, Regional Manager, Vastint Poland.

W trakcie renowacji podjęto kompleksowe działania, których celem było odtworzenie historycznego charakteru budynku oraz dostosowanie go do współczesnych potrzeb:

• Elewacja i dach: przeprowadzono kompleksową renowację elewacji, obejmującą ciśnieniowe czyszczenie cegieł oraz ręczną pielęgnację spoin. Wymieniono dach oraz okna, przy czym zachowano jedno oryginalne okno z kratą, widoczne od strony ulicy Garbary.
• Układ wewnętrzny i konstrukcja: przebudowano układ wewnętrzny budynku, uwzględniając nową aranżację kuchni i toalet oraz korektę systemu komunikacji wewnętrznej. Powstała nowa klatka schodowa, zastępująca dotychczasową, której stan techniczny uniemożliwiał renowację. Balustrady, poręcze i tralki wykonano jako wierne repliki oryginalnych elementów stolarki z 1898 roku. Wymieniono część stropów, a także zlikwidowano przybudówkę z okresu PRL-u.
• Instalacje i efektywność energetyczna: zainstalowano nowe systemy elektryczne, ogrzewania, wodno-kanalizacyjne, przeciwpożarowe oraz wentylacyjne. W ramach modernizacji wdrożono rozwiązania podnoszące efektywność energetyczną, takie jak izolacja termiczna poddasza oraz energooszczędne systemy oświetlenia.
• Detale architektoniczne i otoczenie: odrestaurowano stolarkę drzwiową i okienną, przy czym zachowane elementy poddano gruntownej konserwacji i renowacji, a pozostałe wykonano na wzór oryginalnych. Odnowiono również fragment ogrodzenia widoczny od strony ulicy Garbary, w tym furtkę i bramę. Wykonano repliki historycznych elementów ceramicznych, takich jak gąsiory i czapy wieńczące filary.

Renowacja obiektu została poprzedzone realizacją programu ochrony konserwatorskiej. Program objął wszystkie obiekty zabytkowe kompleksu Starej Rzeźni, przy czym w tzw. południowym gmachu mieszkalnym, którego renowację zakończyliśmy, wykonano m.in. oględziny wnętrz piwnicy, obserwację stropów, odkrywki konstrukcyjne fundamentów, wątków ceglanych ścian i relacji między nimi oraz blisko dwadzieścia pasmowych odkrywek stratygraficznych na wszystkich pozostałych kondygnacjach. Badania przeprowadził Jerzy Borwiński, konserwator - zabytkoznawca, specjalista ds. badań architektonicznych, absolwent Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W swym dorobku ma liczne dokumentacje i ekspertyzy zabytków, m.in. kościoła garnizonowego przy ul. Szamarzewskiego w Poznaniu, zabytkowych kamienic na Starym Rynku i Ostrowie Tumskim, Teatru Polskiego, dawnej Zajezdni Tramwajowej przy ul. Gajowej, stolarki okiennej Zamku w Kórniku czy Biblioteki Hendlowskiej Pałacu w Rogalinie.

Przyjęta w toku ścisłej współpracy z biurem Miejskiego Konserwatora Zabytków koncepcja rewitalizacji ma na celu odtworzenie pierwotnego wyglądu historycznych zabudowań, a więc zachowanie oryginalnego charakteru tych postindustrialnych budynków, które stanowią ważną część dziedzictwa architektonicznego Poznania. Przedstawiciele zespołu miejskich konserwatorów wizytowali plac budowy, na bieżąco przekazując uwagi i życzenia odnośnie do poszczególnych elementów zabudowy, m.in. elementów wyposażenia dawnego schronu przeciwlotniczego, które zostały wyeksponowane w piwnicy gmachu. Zgodnie z sugestiami konserwatorów miejskich, w gmachu pozostawiono jedno oryginalne okno opatrzone stylową kratą – widoczne od strony ulicy Garbary.

Proces renowacji jednocześnie przebiegał według wymogów certyfikacji LEED (Leadership in Energy and Environmental Design). W ramach praktyk stosowanych w tym zakresie powtórnie wykorzystywane zostały materiały pozyskane z rozbiórki, na przykład piasek z wykopów, cegłę oraz elementy stalowe (np. dwuteowniki stalowe pochodzące z końca XIX wieku zostały poddane badaniom i po stwierdzeniu znakomitego stanu technicznego, zostały oczyszczone, zabezpieczone środkami przeciwpożarowymi i wykorzystane jako nadproża). Zastosowane nowe materiały charakteryzuje niska emisyjność LZO, energooszczędność (oświetlenie) oraz wysoka efektywność energetyczna (systemy okienne). W trakcie odtwarzania poddasza i montażu nowej więźby dachowej zastosowaliśmy izolację termiczną podnoszącą efektywność energetyczną budynku.

Gmach został zbudowany wg projektu miejskiego inspektora budowlanego Felixa Moritza w 1898 roku w pierwszej fazie budowy rzeźni miejskiej. W czasie II wojny światowej piwnice budynku zostały adaptowane na potrzeby schronu przeciwlotniczego. Obecnie, w ramach renowacji,
w porozumieniu z biurem Miejskiego Konserwatora Zabytków pozostawiono elementy wyposażenia schronu: drzwi pancerne oraz stalową okiennicę. Po zniszczeniach wojennych został odbudowany w 1946 roku i do 2000 roku pełnił funkcje administracyjne; zlokalizowane było
w nim m.in. przedszkole przyzakładowe. Vastint Poland nabył działkę wraz z budynkiem w 2018 roku. Prace remontowe trwały przez 12 miesięcy. Renowację realizowała firma ERBUD jako generalny wykonawca. Budynek jako pierwszy z całego kompleksu zostanie przeznaczony pod wynajem.